The Server Room... REALLY COOL!

<iframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/9tZCqJF-NW0" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>

The Server Room... REALLY COOL!

<iframe width="420" height="315" src="http://www.youtube.com/embed/9tZCqJF-NW0" frameborder="0" allowfullscreen></iframe>

Google First Production Server @Computer History Museum

Opening a Dell Dimension 8200 Desktop Computer

मराठीसाठी हवा एकच 'की बोर्ड'

मराठीत टायपिंग करण्यासाठी प्रमाणित कीबोर्ड कोणता, असा प्रश्‍न विचारला, तर प्रत्येकाला नेमके उत्तर देता येईलच, असे नाही. टायपिंगसाठी कोणता कीबोर्ड वापरायला सोपा आणि उपयुक्त, यावरही एकमत होऊ शकणार नाही. टायपिंगसाठी मराठीत कीबोर्ड तरी किती मॉड्यूलर, इनस्क्रिप्ट, गोदरेज, रॅमिंग्टन इत्यादी. सध्याच्या माहिती*तंत्रज्ञानाच्या युगात सुवर्णमहोत्सवी वर्ष साजरे करणाऱ्या महाराष्ट्रातील ही स्थिती. 
ईंग्रजीत क्वेर्टी (QWERTY) हा प्रमाणित कीबोर्ड. एकदा तो शिकला की झाले. जगात कुठल्याही संगणकावर टायपिंग करणे अगदी सहजसोपे. मराठीत अगदी विरुद्ध स्थिती. संगणक बदलला, कामाची जागा बदलली, सॉफ्टवेअर बदलले आणि मग टायपिंगसाठी वापरला जाणारा कीबोर्ड तिथे उपलब्ध नसला, तर मोठी अडचण निर्माण होते. तंत्रज्ञानाच्या युगात मराठीच्या प्रचार आणि प्रसारावर दूरगामी परिणाम करणारा हा विषय. संगणक*इंटरनेटवरील मराठीचा वापर वाढण्यासाठी राज्य सरकारने धोरणात्मक निर्णय घेण्याची वेळ आता आली आहे.

पार्श्‍वभूमी* भविष्यात संगणकाचा वापर वाढणार, हे ओळखून केंद्र सरकारने "सीडॅक'च्या साह्याने १९८६ पासून भारतीय भाषांवर काम करायला सुरवात केली.
* केंद्र सरकारच्या इलेक्‍ट्रॉनिक विभागाने भारतीय भाषांसाठी इनस्क्रिप्ट हा प्रमाणित कीबोर्ड म्हणून जाहीर केला. देवनागरी, कन्नड, तमिळ, तेलगू, आसामी, ओरिया, बंगाली, मल्याळम, गुजराथी, पंजाबी इत्यादी २२ लिपींमध्ये सध्या इनस्क्रिप्टच्या साह्याने संगणकावर टायपिंग करता येते.
* केंद्र सरकारच्या माहिती*तंत्रज्ञान मंत्रालयांतर्गत "टेक्‍नोलॉजी डेव्हलपमेंट फॉर इंडियन लॅग्वेजेस' असा स्वतंत्र विभाग सुरू करण्यात आला. 
* संगणकावर भारतातील प्रादेशिक भाषांमधून काम करता यावे, यासाठी संशोधनाचे आणि तंत्रज्ञान विकसित करण्याचे काम गेल्या २० वर्षांपासून "सीडॅक'च्या "ग्राफिक्‍स ऍण्ड इंटेलिजन्स बेस्ड स्क्रिप्ट टेक्‍नॉलॉजी' (जिस्ट) या कार्यक्रमांतर्गत करण्यात येते.
* संगणकाचा भारतीय भाषकांना स्वभाषेत वापर करता यावा, भाषेचा अडसर आल्यामुळे कोणीही संगणक शिकण्यापासून वंचित राहू नये आणि संगणक व इंटरनेटवर भारतीय भाषांचे अस्तित्त्व वाढावे, हा या सगळ्यामागील प्रमुख उद्देश.

मराठीत उपलब्ध कीबोर्ड
* देवयानी, गोदरेज, गोदरेज*१, इनस्क्रिप्ट, आयटीआर, के. पी. राव, मॉड्यूलर, एमटीएनके, फोनेटिक, रॅमिंग्टन, रॅमिंग्टन*२, स्क्रिप्ट, स्क्रिप्ट*२, डीओई, अक्षर, कॉम्पसेट, आकृती, एबीआयटीआर इत्यादी.
* मराठीत संगणकावर अक्षरजुळणी करण्यासाठी वरीलपैकी एक कीबोर्ड शिकावा लागतो. 
* इंग्रजीत शब्द टाईप केल्यावर तो मराठीत कन्व्हर्ट करण्याची सुविधा काही सॉफ्टवेअरमध्ये उपलब्ध आहे. याद्वारेही मराठीत टायपिंग करता येते. उदा. गुगल ट्रान्सलिटरेशन. याठिकाणी "marathi' असे टाईप केले आणि स्पेसबार दाबल्यानंतर "मराठी' असा शब्द टाईप होतो. 


इनस्क्रिप्ट कीबोर्डचे फायदे
* इनस्क्रिप्ट हा उच्चार शास्त्रावर आधारित कीबोर्ड आहे. 
* इनस्क्रिप्ट सर्व भारतीय भाषांसाठी उपलब्ध आहे.
* एकदा इनस्क्रिप्ट शिकल्यावर अन्य भारतीय भाषांमधूनही संगणकावर टायपिंग करता येते. त्यासाठी वेगळा कीबोर्ड शिकण्याची गरज नाही. 
* इनस्क्रिप्ट शिकल्यावर युनिकोडमध्येही टायपिंग करता येते. 
* इनस्क्रिप्टवर ग*घ, त*थ, द*ध, च*छ, प*फ इत्यादी अक्षरे संगणकाच्या एकाच "की'वर आहेत. त्यामुळे ते लक्षात ठेवणे सोपे जाते. 
* विंडोज, मॅक, लिनक्‍स तिन्ही ऑपरेटिंग सिस्टिम्ससाठी इनस्क्रिप्ट चालू शकतो. 

एकाच कीबोर्डचा प्रचार*प्रसार केल्यास...
* शाळांमधून विद्यार्थ्यांना संगणकावर मराठी टायपिंग शिकवणे सोपे होईल.
* संगणक प्रशिक्षण देणाऱ्या संस्थांमधूनही मराठी टायपिंग शिकवणे सुलभ होईल.
* ग्रामीण भागातील नागरिकांना मराठीमधून संगणक शिकवणे शक्‍य होईल.
* मोबाईलवर मराठी संदेश टाईप करण्यासाठी हॅण्डसेट निर्मिती कंपन्यांना एकच सॉफ्टवेअर किंवा हार्डवेअरचा वापर करता येईल. उदा. इंग्रजीत क्वेर्टी हा प्रमाणित कीबोर्ड असल्यामुळे हॅण्डसेटवर त्यापद्धतीने कीबोर्ड देणे शक्‍य झाले. 
* युनिकोडच्या माध्यमातून जगातील कोणत्याही संगणकावर सहजपणे मराठीतून टाईप करणे शक्‍य होईल.
* इंटरनेटवरील मराठीचे अस्तित्व वाढण्यास मदत होईल. 

प्रचारासाठी काय करायला हवे?
* सरकारी, निमसरकारी आणि खासगी संस्थांमधून एकाच कीबोर्डचा वापर सुरू करून त्याचा प्रसार करायला हवा.
* सायबर कॅफे, संगणक प्रशिक्षण संस्था आणि संगणकाचा वापर करणाऱ्या कंपन्यांमधून मराठीतील कीबोर्डची रचना दाखविणारी जाहिरात मोहीम राबवायला हवी. 
* मराठी टाईप करणे सोपे आहे, असा विश्‍वास लोकांमध्ये निर्माण करायला हवा.
* शाळेच्या संगणक अभ्यासक्रमात एकाच कीबोर्डचा समावेश करायला हवा.
* "सीडॅक'च्या "जिस्ट'च्या कार्यक्रमांतर्गत मराठी सॉफ्टवेअरची सीडी मोफत दिली जाते. यासाठी केवळ www.ildc.gov.in  या संकेतस्थळावर नोंदणी करावी लागते. नोंदणीनंतर सीडी घरपोच पाठविली जाते. या सीडीत मराठी भाषेचे ट्रू*टाईप फॉंट्‌स, युनिकोड फॉंट्‌स, किबोर्ड ड्रायव्हर, ओपन ऑफिसचे मराठी रुपांतर, शुद्धलेखन तपासनीस, मराठी*इंग्रजी शब्दकोष इत्यादी सॉफ्टवेअर आहेत. विविध माध्यमातून या सीडीचा प्रचार करायला हवा.

Google Wave चं मंच.

Google तसे काही ना काही नविन करण्याच्या मागे लागले असते.त्यातीलच हा प्रकार. Google Wave , google चा नविन मंच. तसा हा काय प्रकार आहे हा प्रश्न आपल्याला पडलाच असेल. साहाजिकच आहे. तर या नव्या मंचाबद्दल अधिक माहीती पाहुया.

Google Wave  हे नविन संगनकिय Internet संपर्क साधन आहे. तसं हे email च काम करत पण पुर्ण संदेश पाठवायच्या एवजी येथे सर्व संदेश एकाच ठीकाणी साठवले जातात.व आपण एकाच वेळी अनेकांसोबत संवाद साधू शकतो. आपल्याला सहजच प्रश्न पडेल की email, facebook इ असल्यावर या नव्या बिरादाची काय गरज. त्याचे उत्तर मी खालिल मुद्दाने देतो.

१. उपयुक्तता.
Google Wave हे real time application आहे.म्हणजे जेव्हा आपण email  वा chat करतो, तेव्हा आपण लिहिलेला संदेश काही वेळाने दुसरयाला पोहोचतो. कारण हा संदेश पहीले आपल्या संगणकातून बाहेर निघुन केबल/तारे द्वारे दुसर्याच्या संगणकापर्यत पोहचतो. कितिही वेग असला तरी काही सेंकंदाचा वेळ तो लागतोच. कारण दोन्ही व्यक्ती दोन वेगवेगळ्या Server वर काम करत आहे.

Google Wave मध्ये या उलट आपण Google च्या server  वर काम करु त्यामुळे दुसर्याने लिहिलेल्या शब्द सुध्दा त्याच क्षणी आपल्याला दिसतो. अगदी मी लिहित असलेला शब्द न शब्द तेव्हाच दिसेल. इतकच नाही तर माझी चुक झाल्यास समोरचा व्यक्ती तबोड्तोब बरोबर करु शकेल.

२. पर्याय.
Google Wave यात अनेक पर्याय आहेत.जसे की आपण rewind करुन पाहु शकतो कि आपलं संभाषण कसं सुरु झाल व कस वाढत गेलं.त्याच प्रमाणे जर आपल्याला कोनासोबत खाजगी बोलायचं असेल तर यात त्याचा पण पर्याय आहे.

३. नाही फ़क्त email.
Google Wave हे फ़क्त email साठिच नाही आहे याचा आपण social networking sites सारखाही उपयोग करु शकतो. येथे आपण टाइमपासही करु शकतो, विविध खेळ खेळून. येथे आपण जगाचे नकाशेही पाहू शकतो.यात अजुन बरेच काही आहे.

४.गंभीर कामे.
Google Wave हे जरी आता मजा करायचा साधन वाटत आसल तरि तस नाही आहे.Google Wave चा वापर करुन विविध कंपन्या आपापल्या लोकांसाठी एक मंच बाधत आहेत.जेथे कंपनीचे email पासुन सर्व कामे होतिल.

५.ओपन सोर्स.
Google Wave हे software  Java या संगणकिय भाषेत लिहिले गेले आहे.Google ,Google Wave चे सर्व code लोकांना देनार आहे.जेणे करून लोक यात बदल करुन त्याना हवं तस sotfware तयार करु शकेल.

६.भाषा.
यात आपोआप शब्द व व्याकरण चुका दुरुस्ती होते. यात ४० विविध भाषेच भाषांतर पण होते.

७. अधिक माहिती.

आपल्यला Google Wave बद्दल अजुन जानुन घ्यायचे असल्यास भेट द्या.
१.  http://en.wikipedia.org/wiki/Google_Wave
२.  http://googlewave.blogspot.com/

या कामाचे श्रेय हे ऒस्ट्रेलियाच्या google चमूला जातं. Google Wave हे officially  release व्हायचं आहे,पण त्याचे १,००,००० लोकांना वापरायला व बदल सुचवायला दिले आहे.

Google Wave हे software appilication आपण बाकी software सारख नाही वापरु शकत. आपल्याला पहिले कोनी निमंत्रंण द्याव लागत ,अजुनतरी. जर आपल्याला Wave चा अनुभव घ्यायचा असेल ,तर मला कळवावे . मी आपल्याला आपल्या  e-mail   वर निमंत्रण पाठविल. तर मग तयार आहात उद्याच्या वेगवान जगात पाउल ठेवायला.
आणि हो जरुर कळवा आपला wave अनुभव , मला व Google ला ही.

3G

काहीच महिन्याआधी पार पडलेले 3G Auction आणि आता सरकारचा चाललेला हो-नाहीचा सावळा गोंधळ. त्यामुळे आपल्या मनात 3G  हे नक्की काय भानगड आहे, असा प्रश्न उद्भवलाच असेल. आज, आपण याबद्दलच काही माहिती घेऊ.

(मायाजाळावरुन साभार)

तोंडओळख :

जेव्हा आपण 3 G म्हणत आहोत, तेव्हा नक्कीच त्याआधीचे आकडे पण असणार. हे अगदी बरोबर आहे. 3G च्या आधी 1G, 2G व काही तंत्रज्ञान्यान 0G या प्रवर्गात ही मोडते. येथे 3G म्हणजे 3rd Generation/३ री पीढी. 3G ला International Mobile Telecommunications-2000 (IMT–2000)म्हणतात. यांचे मापक International Telecommunication Union ही आंतराष्ट्रीय समिती ठरवते. ही सेवा या शतकाच्या सुरुवातीला उदयास आली.

इतिहास :

3G  च्या आधी 1G व 2G  हे तंत्रज्ञान होते. 1 G चे पहिले व्यावसायिक उत्पादन जापानच्या NTT  या कंपनीने १९७९ ला केले. 1G  हे तंत्रज्ञान फ़ार महत्वाचं होत. कारण या आधीच्या दुरध्वनी हा रेडीओ वा तारांनी जोडलेला होता. 1G मुळेच दुरध्वनी यंत्रणा खर्या अर्थाने तार मुक्त झाली. त्यानंतर त्यात प्रगती होऊन 2G चा जन्म झाला. १९९० साली हे तंत्रज्ञान आले. यात व आधीच्या तंत्रज्ञान मोठा फ़रक म्हणजे आधिचे यंत्रणा Analog transmission होती, ती आता digital transmission झाली होती. त्या़च प्रमाणे यंत्राणा फ़ार प्रगत व GSM चा वापर करत होती. यानंतर मे, २००१ ला जापानच्या NTT  DoCoMo या कंपनीने 3G सेवा सुरु केली.

भारतात 3g चे आगमण २००८ ला BSNL  तर्फ़े पट्ना, बिहार येथे झाले.

गरज :

2G सेवा चांगली  असली तरी तिचे काही तोटे होते. जसे की, कमी वेग.त्यांचा transmission वेग 64 to 200 Kbps होता. त्याच प्रमाणे ही यंत्रणा तयार करण्याच उद्दिष्ठ होत की, दुरध्वनीवर माहितीची देवाण-घेवाण जास्त वेगाने व त्याच वेळी कॉल/बोलणे ही सुरु राहिले पाहिजे. हे उद्दिष्ठ 3G

पुर्ण करते.

तंत्रज्ञान :

3G यंत्रणात जास्त वेगाने ( 200 Kbps च्या वर) व कुठुनही, कोणीही, कधीही वापरु शकतो. यासाठी याचे ठिकाण एकाच जागेवर राहते. त्याच प्रमाणे मायाजाळाशी जोडणारी व व्यवसायसाठी असो वा शिक्षणासाठी नवीन दारे उघणारी आहे. याचा वापर आपण दोन ठिकाणची माहिती जास्त सोप्या पध्दतीने व वेगाने करु शकतो. त्याच प्रमाणे या यंत्रणेची सुरक्षा पातळी जास्त आहे.

वैशिष्टे :

- दुरध्वनी कॉल/ फ़ॅक्स.

- ग्लोबल रोमिंग.

- मोठ्या आकारचे विपत्राची देवाण-घेवाण.

- वेगवान मायाजाळ.

- ऑनलाइन नकाशे.

- चित्रफ़ित संवाद.

- दुरदर्शन दुरध्वनीवर.

तोटे :

ही सेवा कितिही चांगली असली तरी ,ती आपल्या वाढत्या ,मागणी समोर कमीच पडणार आहे. यातील सर्वात मोठा तोटा म्हणजे याची किंमत जास्त आहे. त्या़च प्रमाणे याचा तेवढा प्रसार न झाल्याने देवाण-घेवाण करण्यात त्रास होतो.

भविष्य :

3G च्या पुढची पीढी/generation ही 3gpp वा 4G आहे. काही भागात pre-4g ही सेवा सुरु झाली आहे.

वर्ल्ड वाईड वेब

(WWW) ला वेब असेही म्हणतात. सन १९९० मध्ये टीम बर्नर्स ली यांनी (www) वेब तयार केले. सन १९९० मध्ये टीम बर्नर्स ली आणि रॉबर्ट कॅलो यांनी (CERN) येथे वेब ही संकल्पना विकसित केली. इंटरनेट म्हणजे केबल किंवा केबलरहित जोडणीने तयार झालेले. संगणकाचे जाळे होय. तर या जोडणीच्या मदतीने वर्ल्ड वाईड वेब ही सेवा पुरविली जाते. वेब मुळेच इंटरनेट हे प्रसिध्दीस आले.

इंटरनेटवरील माहिती ही वापरकर्त्यांना योग्य पध्दतीने उपलब्ध व्हावी आणि हाताळता यावी यासाठी HTML या संगणकीय भाषेचा उपयोग करण्यात आला. HTML या संगणकीय भाषेमुळे वेब पेजेस तयार करुन त्यामध्ये कमीत कमी आकाराच्या फाईल्सच्या माध्यमातुन अधिकाधिक मजकुर, आकृत्या, चलतचित्रे वापरकर्त्यांना देता येऊ लागले. किंवा उपलब्ध करुन देता आले. त्याचप्रमाणे एका वेब पेजवरील माहिती हे दुसर्या वेवपेजवरील माहितीशी जोडली जाते त्यालाचा हायपरलिंक असे म्हणतात.

१) वेब पेज- www साठी तयार केलेली डॉक्युमेंट्स म्हणजेच वेबपेजेस होय. वेबपेजेसमध्ये मजकुर, प्रतिमा, ध्वनी, चलतचित्रे समाविष्ट असतात.

२) डोमेन नेम-

आज बेबसाईटच्या क्षेत्राप्रमाणे पूढीलप्रमाणे डोमेन नेम वापरले जातात. (त्यात संस्थेवर आधारित)

१) .com- Commercial - व्यापारी संघटना

२) .net- Network - नेटवर्क संघटना

३) .gov- Government - सरकारी संघटना

४) .edu- Education - शैक्षणिक संघटना

५) .mil- Military - सैनिक संघटना

६) .org- Organization - सेवाभावी संघटना

७) .int- International - आंतरराष्ट्रीय संघटना

भौगोलिक स्थान किंवा राज्य यावर आधारित

.in- India
.au- Australia
.us- United States
.uk- United Kingdom
.cn- China
.jp- Japan
.ca- Canada
.np- Nepal

हे डोमेन नेम वेबसाईटच्या मालकाला विकत घ्यावे लागतात. त्यानुसार इंटरनेटवर नाव रजिस्टर केले जाते. डोमेन नेम हे सर्वसाधारण १ ते १० वर्षाच्या कालावधी पर्यंत विकत घेता येऊ शकतात.

३) प्रोटोकॉल- प्रोटोकॉल हे इंटरनेटवरील माहितीची देवाण-घेवाण करण्यासाठी असलेल्या नियमांचा संच आहे. जेव्हा नेटवर्कमधील दोन किंवा अधिक संगणक माहितीची देवाण-घेवाण करतात. तेव्हा त्या संगणकाच्या जोडणीसंबधी माहितीचे संप्रेषण घडवुन आणण्यासाठी जो नियमांचा संच असतो त्यालाच प्रोटोकॉल म्हणतात. आज TCP/IP हे दोन उच्च प्रोटोकॉल वापरले जातात.

४) URL- URL म्हणजे युनिफॉर्म रिसोर्स लोकेटर्स. इंटरनेटवर अनेक विषयाच्या माहितीची असंख्य वेबपेजेस साठवलेली असतात त्या प्रत्येक वेबपेजला एकमेव (युनिक) पत्ता असतो त्यालाच URL म्हणतात. थोडक्यात URL हा वेबसाईटचा इंटरनेटवरील पत्ता (अँड्रेस) होय. यासाठी आपण पूढील उदाहरण पाहु.

इंटरनेट रचना

१) ISP- इंटरनेट सर्विस प्रोव्हायडर्स हे ISP चे विस्तारित स्वरुप आहे. इंटरनेटच्या वापरासाठी इंटरनेट सेवेची आवश्यकता असते. आज इंटरनेट सेवा पुरविण्यार्या अनेक संस्था आहेत. त्यांनाच इंटरनेट सर्विस प्रोव्हायड म्हणतात. भारतात विदेश संचार निगम लिमिटेड (VSNL) ही कंपनी इंटरनेट सेवा देऊ लागली. यासाठी मोडेम, टेलिफोन सेवा यांची आवश्यकता असते. त्यानंतर कोऑक्सियल फायबर ऑप्टीक केबल च्या वापरातुन इंटरनेट सेवा अधिक वेगवान होऊ लागली. आणि त्या सेवेलाच ब्रॉडबँड सेवा म्हणतात.

सध्या WiFi ही प्रचलित इंटरनेट सेवा अस्तित्वात आली आहे. जी केबलशिवाय सेवा पुरविते. वायफाय च्या माध्यमातुन इंटरनेट सेवा ज्या ठिकाणी मिळते त्याठिकाणाला हॉटस्पॉट म्हणतात. या पध्दतीने गाव, शहरे इंटरनेटने जोडली जातात.

२) सर्व्हर- इंटरनेटशी जोडल्या जाणार्या संगणकांना सर्व्हर म्हणतात. हे सर्व्हर अत्यंत वेगवान असल्याने माहितीचे स्थलांतर वेगात होते. आणि त्यांची जोडणी केबल्स द्वारे केलेली असते. आणि या संगणकांना टेलिफोन लाईन्सच्या मदतीने हजारो व्यक्तीगत संगणक (Personal Computer) इंटरनेटशी जोडले जातात.

सर्व्हर्स संगणकाचे वेगवान गतीने माहितीची देवाण-घेवाण करण्यासाठी प्रचंड मोठया केबल्स जोडल्या जातात. या केबलचे जाळे व संगणक यांना इंटरनेटचा कणा म्हणजेच बॅकबोन म्हणतात. सर्व देशांतील नेटवर्क्स सर्व्हर्सच्या सहाय्याने बॅकबोनला जोडलेले असतात.

३) क्लाइंट- सर्व्हर संगणकांना टेलिफोन लाईनच्या सहाय्याने हजारो संगणक इंटरनेटशी जोडले जातात त्यांना क्लाइंट म्हणजे प्रत्येक व्यक्तीगत संगणक जो इंटरनेट सर्व्हिस साठी एखाद्या मुख्य सर्व्हर शी जोडला जातो. त्यांना क्लाइंट म्हणतात.

४) मोडेम- इंटरनेट नेटवर्कच्या जोडणीमध्ये मोडेमची आवश्यकता असते. मोडेम हा शब्द Modulation व Demodulation या दोन शब्दांच्या एकत्रीकरणातुन तयार झालेला आहे. ते म्हणजे Mod+dem= Modem नेटवर्कमधील संगणक हे एकमेकांना टेलिफोन्स च्या तारांनी जोडले जाते. या टेलिफोनच्या तारांमधुन नेहमी डिजीटल सिग्नल (० व १) मध्ये संकेत संगणकाकडे पाठविले जाते. यामध्ये डिजीटल सिग्नलचे अँनॉलॉग सिग्नलमध्ये तर अँनॉलॉग सिग्नलचे डिजीटल सिग्नल रुपांतर होवुन वहन होत असते. यावरुन डिजीटल सिग्नलचे अँनॉलॉग सिग्नलमध्ये रुपांतर होणार्या क्रियेला मॉड्युलेशन म्हणतात. तर मोडेम हे अँनॉलॉग सिग्नलचे रुपांतर डिजीटल सिग्नलमध्ये करुन संगणकामध्ये संकेत पाठवितो त्यास डिमॉड्युलेशन म्हणतात.

५) टेलिफोन कनेक्शन - इंटरनेट नेटवर्क हे सिग्नल द्वारे माहितीचे वहन करतात.त्यामुळे नेटवर्कमधील संगणक हे इंटरनेटशी टेलिफोन तारांनी जोडले जाते. हे टेलिफोन कनेक्शन संगणकांना मोडेमच्या माध्यमातुन माहिती पुरविते. टेलिफोन तारांमधुन येणारे सिग्नल मोडेम मधुन संगणकाकडे जातात. आणि संगणकाकडुन पाठविलेले संकेत मोडेम मधुन पुन्हा टेलिफोन तारांकडे पाठवले जातात.

थोडक्यात इंटरनेट व संगणक यांच्यामधील माहितीची देवाण-घेवाण ही टेलिफोन तारांच्या माध्यमातुन केली जाते. त्यामुळे टेलिफोन कनेक्शन हे इंटरनेट नेटवर्कसाठी आवश्यक उपकरण आहे.

६) ब्राउजर- इंटरनेट नेटवर्कमधील व्यक्तीगत संगणकावर इंटरनेटवरील मजकुर, चित्रे, ध्वनी अशी वेगवेगळ्या स्वरुपातील माहिती बघण्यासाठी ज्या विशेष सॉफ्टवेअर प्रोग्रामची गरज असते त्यालाच ब्राउजर असे म्हणतात. या ब्राउजर्स प्रोग्रामच्या मदतीने इंटरनेट वापरकर्त्यांना इंटरनेटवरील माहिती हाताळण्यासाठी प्रवेश दिला जातो.थोडक्यात या ब्राउजर प्रोग्रामच्या मदतीने वापरकर्ता इंटरनेटवरील पेजेस हाताळु शकतो.

सध्या बाजारामध्ये अनेक ब्राउजिंग प्रोग्राम्स उपलब्ध आहेत. त्यामध्ये इंटरनेट एक्सप्लोरर, मोझिला फायरफॉक्स नेटस्केप निव्हिगेटर हे ब्राउजर अतिशय प्रचलित आहेत.

इंटरनेट म्ह्णजे काय

जगभरातले सर्वात मोठे नेटवर्क म्हणजे इंटरनेट होय. जगभरातील संगणक जेव्हा सॅटेलाईट आणि फायबर ऑप्टीक केबलद्वारे जोडले जाते तेव्हा नेटवर्कचे जाळे तयार होते. इंटरनेट ही जगप्रसिध्द संपर्क सेवा मानली जाते. सध्या इंटरनेट हे लोकप्रिय नेटवर्क बनले आहे. ज्याद्वारे एका देशातीलच नव्हे तर संपुर्ण जगाभरातील लोक जवळ आले आहे. इंटरनेरटमुळे असंख्य संगणक एकमेकांशी जोडले गेले आहे.

थोडक्यात सांगायचे झाले तर जगभरातल्या छोट्या छोट्या नेटवर्कला जोडणारे मोठे नेटवर्कचे जाळे म्हणजेच इंटरनेट होय. यामुळे छोट्या गावापसुन ते मोठ्यातल्या मोठ्या देशातील लोकांशी आपण जोडले जाऊन अतिशय कमीवेळेत संवाद साधाता येतो. आज इंटरनेट हे संवाद साधण्याचेच नव्हे तर ज्ञान मिळविण्यासाठीचे प्रभावी व उत्तम माध्यम बनले आहे. हे नेटवर्क कुठल्याही खाजगी संस्थेच्या मालकीचे नसुन समाजसेवेच्या माध्यमातुन बनवले गेले आहे. म्हणजेच इंटरनेट हे लोकांनी लोकांसाठी उपलब्ध करुन दिलेले माहितीचे जाळे आहे.

इंटरनेटविषयी अधिक माहिती घेण्याआधी आपण नेटवर्क म्हणजे काय? व नेटवर्कचे प्रकार अभ्यासु.

नेटवर्क- ज्या संपर्क यंत्रणेमुळे दोन किंवा अधिक संगणक एकमेकांना वैशिट्य पुर्ण पध्दतीने जोडले जातात ज्यामुळे माहितीची देवाण-घेवाण होते त्यालाच नेटवर्क असे म्हणतात. नेटवर्कींग मध्ये अनेक संगणक हे माहिती संदेश वहन करण्याच्या उद्देशातुन जोडले जातात.

संगणकाची जोडणी करण्याच्या पध्दतीत व विस्तार क्षेत्राप्रमाणे तीन प्रकार पडतात. त्यांना टोपोलॉजी असे म्हणतात. टोपोलॉजी म्हणजे नेटवर्कींग मध्ये संगणकाची केलेली जोडणी किंवा व्यवस्थापन होय.

१) लॅन- लॅन टोपोलॉजी म्हणजे लोकल एरिया नेटवर्क. लॅन मध्ये स्थानिक पातळीवर संगणकाची जोडणी केलेली असते. ज्यामध्ये एकाच परिसरातील कार्यालय, दवाखाने, इमारती मधील संगणक हे ऑप्टीकल फायबर केबल च्या सहाय्याने जोडलेली असतात. लॅनच्या जोडणीसंदर्भात भौगोलि़क मर्यादा असतात.

वरील प्रमाणे माहिती संदेशवहनासाठी विशिष्ट प्रकारे जोडणी करण्याच्या पध्दतीलाच टोपोलॉजी असे म्हणतात. यामध्ये संगणकाचे स्थान व जोडणी हे घटक लक्षात घेता लॅनचे वर्गीकरण पुढीलप्रमाणे केले जाते.

लॅनचे वर्गीकरण

अ) बस टोपोलॉजी- बस टोपोलॉजी मधील संगणक हे केबलच्या सहाय्याने एका सरळ रेषेत जोडलेले असतात. या जोडणीसाठी साधी केबल वापरली जाते. त्याचप्रमाणे संगणकाची संख्या देखील मर्यादित असल्याने माहितीची देवाण-घेवाण अधिक गतीने होते.

ब) रिंग टोपोलॉजी- रिंग टोपोलॉजी मध्ये संगणकाची जोडणी ही एखाद्या रिंगप्रमाणे वर्तुळाकार पध्दतीमध्ये केलेली असते. त्यामुळे माहितीची देवाण-घेवाण ही वर्तुळाकार दिशेने म्हणजेच एका संगणकाकडुन दुसर्या संगणकामध्ये पाठविली जाते. यामध्ये प्रत्येक संगणकामधील माहितीचा अँड्रेस वाचला जातो. या टोपोलॉजीमध्ये मध्यभागी संगणकाची गरज नसते. त्यामुळे केंद्रस्थानी नियंत्रण नसल्याने त्यामध्ये बिघाड झाल्यास तो शोधणे अवघड जाते.

क) स्टार टोपोलॉजी- स्टार टोपोलॉजी ही बर्याचदा एक किंवा अधिक लहान संगणक वापरुन एका मोठ्या संगणकाच्या जोडणीसाठी वापरले जातात. अनेक ठिकाणच्या लॅनमध्ये स्टार टोपोलॉजी वापरली जाते. ज्यामध्ये केंद्रस्थानी असलेल्या संगणकामधील माहिती इतर संगणकांमध्ये शेअर केली जाते. या टोपोलॉजीमध्ये केंद्रस्थानी एक संगणक असुन इतर संगणक हे स्टारच्या आकारात जोडलेले असतात. त्यालाच हब असेही म्हणातात. यामधील संगणक हे सर्व्हरशी स्वतंत्रपणे माहितीची देवाण-घेवाण करु शकतात.

या टोपोलॉजीमध्ये हब म्हणजेच्व्ह मध्यवर्ती विद्युत साधनांमुळे संपुर्ण यंत्रणेवर नियंत्रण ठेवणे सोपे जाते. त्याचप्रमाणे एखाद्या संगणकात बिघाड झाला तरी इतर यंत्रणा चालु असते. परंतु मध्यवर्ती उपकरणामध्ये बिघाड झाल्यास संपुर्ण यंत्रणा बंद पडते. याबरोबरच संगणकाच्या संख्येमध्ये वाढ झाल्यास कामाची गती कमी होत जाते. अधा प्रकारे लॅनच्या वेगवेगळया जोडणीमुळे माहितीची देवाण-घेवाण, यंत्रणेची समान विभागणी, कामाची गती व कर्यक्षमता यासाठी उपयोग होतो.

२) मॅन- मॅनचे विस्तारित स्वरुप म्हणजे मेट्रोपॉलिटन एरिया नेटवर्क होय. मेट्रोपॉलिटन एरिया हा एक संपुर्ण शहरी विभागासाठी असुन यामध्येही क्षेत्र मर्यादा असते. मॅन हे लॅन प्रमाणेच जोडलेले असते. परंतु माहितीचे संप्रेषण अधिक गतीशील असते. मॅन हे अनेक लॅनचे एकत्रीकरण आहे. एका शहरामधील विविध एरियामध्ये असलेले छोटे छोटे लॅन टोपोलॉजीचे विस्तारित स्वरुप म्हणजेच मॅन होय.

३) वॅन-वॅनला वाईड एरिया नेटवर्क असे म्हटले जाते. हजारो लॅन, मॅन यांच्या एकत्रीकरणातुन विस्तारित स्वरुपाचे नेटवर्क म्हणजेच नेटवर्क होय. वॅनच्या जोडणीलाच इंटरनेट असे म्हटले जाते. फक्त एका देशातील राज्य, शहरे नव्हे तर संपुर्ण देशभरातील संगणक हे नेटवर्कमध्ये जोडले जातात. वॅनमध्ये भौगोलिक मर्यादा नसते. ही सर्व संगणकाची जोडणी उपग्रहाद्वारे संदेशवहन होते. वॅनच्या जोडणीसाठी विशिष्ट साधने आवश्यक असतात. त्यामध्ये मॉडेम, इंटरनेट सर्व्हिस सेवा, ब्राऊझर, टेलिफोन माध्यम इ.

इंटरनेटचा उगम...(History)

इंटरनेट ही संकल्पना आज खुप विस्तारलेली आपण पाहतो आहे. पण या कल्पवृक्षाचे बीज पेरले गेले ते सर्वप्रथम युनायटेड स्टेट्सच्या संरक्षण विभागाच्या अँडव्हान्स रिसर्च प्रोजेक्ट एजन्सीच्या माध्यमातुन. युनायटेड स्टेट्स मिलेट्रीने सन १९६९ या वर्षी ARPANET चा शोध लावला. त्या काळातील शीतयुध्दा दरम्यान हे संगणक संरक्षण आणि सुरक्षिततेसंबधी माहितीची देवाण-घेवाण करीत असत. ज्यामध्ये महत्वाचा मुद्दा म्हणजे भौगोलिकदृष्ट्या विस्तारलेल्या संगणकामध्ये माहितीची देवाण-घेवाण करता यावी. ARPANET या संस्थेने TCP/IP हे उच्च प्रतीचे संप्रेषण नेटवर्क प्रोटोकॉल पुढे १९८२ मध्ये इंटरनेट प्रोटोकॉल सुट (TCP/IP) नेटवर्क नव्याने जगासमोर आले. त्यालाच आपण वर्ल्ड वाईड नेटवर्क म्हणजेच इंटरनेट म्हणुन ओळखतो.

1)    इंटरनेटचा जनक टीम बर्नर्स ली

टीम बर्नर्स ली हा इंटरनेटचा जनक म्हणुन ओळखला जातो. यांनी वर्ल्ड वाईड वेब ची संकल्पना अधिक प्रगत स्वरुपात पूढे आणली. त्यामध्ये त्यांनी इंटरनेटसाठी (HTML) हायपर टेक्स्ट मार्कअप लँग्वेज ही भाषा तयार केली. त्याचबरोबर वेब पेजेस, (HTTP) हायपर टेक्स्ट ट्रान्सफर प्रोटोकॉल आणि (URL) युनिफॉर्म रिसोर्स लोकेटर ची निर्मीती केली.

टीम बर्नर्स ली बरोबरच विनटोन सर्फ यांचे ही योगदान तितकेच महत्त्वाचे मानले जाते.या दोन्ही संगणक शास्त्रज्ञांनी ऑक्सफर्ड मध्ये त्यांच्या इतर सहकार्यांसमवेत सतत दहावर्ष सखोल अभ्यास व संशोधने करुन इंटरनेटसाठी प्रोटोकॉल्सची योग्य रचना व डिझाईन्स विकसित केली. आज इंटरनेट म्हणजे माहितीची देवाण-घेवाण करण्याचे एक प्रभावी माध्यम म्हणुन ओळखले जाते.

या प्रोटोकॉल्स बरोबरच ARPANET च्या माध्यमातुन १९७२ साली पहिला ई-मेल प्रोग्राम वापरण्यात आला.
2)  इंटरनेटचा थोडक्यात आढावा..

१) १९७८ मध्ये TCP आणि IP प्रोटोकॉल वेगळे करण्यात आले.

२) १९८२ मध्ये TCP/IP प्रोटोकॉल वापरण्यात आले.

३) १९८३ मध्ये डोमेन नेम सिस्टीम (DNS) ची निर्मीती केली.

४) १९८६ मध्ये जवळजवळ ५००० संगणक इंटरनेटला जोडले गेले.

५) १९८८ मध्ये (IRC) इंटरनेट रिले चॅट ही चॅटींग सुविधा अस्तित्वात आली.

६) १९९० मध्ये टीम बर्नर्स ली यांनी वर्ल्ड वाईड वेब ही इंटरनेट सेवा तयार केली.

संगणकाला virus हा एक नेहमीचा प्रश्न असतो

संगणकाला virus हा एक नेहमीचा प्रश्न असतो. अगदी त्या संगणकाला इंटरनेट जोडलेले नसले तरीही, पेन-ड्राईव्ह, मोबाईल इ. मधून हे अनाहूत पाहूणे कधी ना कधी तरी हजेरी लावतात.
या त्रासापासून मुक्त होण्यासाठी मग घेतले जातात अँटीव्हायरस.

.१. AVG Antivirus - http://www.avg.com/in-en/homepage   

चांगले - फुकट मिळत असल्याने प्रसिध्द, अपडेट फाईल डाऊनलोड करून मग अपडेट करता येतो त्यामुळे इंटरनेटची गरज नाही.
वाईट - स्कॅनिंग करताना फार खोलवर जात नाही. व्हायरस ओळखण्याची ताकद कमी आणि काम करयाला बर्‍यापैकी जड (CPU usage जास्त)

मत - वाईट.

२. AVAST Antivirus home edition - http://www.avast.com/free-antivirus-download
चांगले - फुकट, अपडेट फाईल लहान असल्याने झटकन अपडेट होतो.
वाईट - स्कॅनिंग ठीकठाक, व्हायरस बर्‍यापैकी ओळखतो, पण currupt files रिपेअर करणे याला फारसे जमत नाही. जास्त भर फाईल Delete करण्यावर असतो.

मत - बरा - डायल अप किंवा मोबाईल इंटरनेट वापरणार्‍यांनी वापरयाला हरकत नाही.

३. Quick heal - trial version http://www.quickheal.co.in/downloads.asp
चांगले - हा पुणेरी अँटीव्हायरस वापरायला सोपा आहे, DNAScan तंत्रज्ञानामुळे व्हायरस थांबवतो (पसरू देत नाही) असे कंपनी म्हणते. वापरायला हलका (Less CPU Usage), अँटीव्हायरसमध्येसुध्दा website ब्लॉ़कींगउपलब्ध.
वाईट - स्कॅनिंग चांगले, व्हायरस बर्‍यापैकी ओळखतो, पण काही व्हायरस याला Startup मधून काढून टाकतात, आणि त्यावेळी manually अँटीव्हायरस सुरु करावा लागतो. काही (जसे की autorun, dx.dll/scr.ini) वर फार प्रभावी नाही.

मत - चांगला पण संपूर्ण संरक्षणासाठी बरोबर एखादे anti-malware (जसे की removeit pro) वापरावे

4. Kaspersky Internet Security 2010 - http://www.kaspersky.com
चांगले - अप्रतिम आणि संपूर्ण अँटीव्हायरस, सर्व प्रकारचे संरक्षण (web, IM, Parental Control, Application, antivirus, hacker-shield etc.) देतो. संपूर्ण रंग बदलणारा interface धोक्याची सूचना लगेच देतो. किंमतीलापरवडेल असा आहे.
वाईट - वापरायला थोडा कठीण आहे. काही applications जसे की mediaplayer classic ला बंद करतो. अपडेटचीसाईज थोडी जास्त आहे.

मत - चांगला. फक्त अपडेटसाठी शक्यतो ब्रॉडबँड इंटरनेट असावे.

५. Norton Internet Security 2010 -    http://www.symantec.com/downloads/index.jsp
चांगले - जगातील सर्वोत्कृष्ट अँटीव्हायरसपैकी एक. संपूर्ण विश्वासार्ह संरक्षण. अपडेट फाईल डाऊनलोड करतायेते, त्यामुळे इंटरनेट शिवाय पण अपडेट होतो
वाईट - महाग आहे. काँप्यूटरचे काम हळू करतो, कारण resource usage जास्त आहे.मो अपडेट साईज मोठी आहे

मत - उत्कृष्ट. ब्रॉडबँड इंटरनेट आणि वेगवान संगणक असेल तर जरूर वापरावे.

इतरही अनेक अँटीव्हायरस उपलब्ध आहेत जसे की, McAffee, e-Scan, NOD32, CA antivirusm, AntiVir, Net Protector इत्यादी. मी अजून ते वापरून पाहिलेले नाहीत. वापरल्यावर इथे नक्की लिहेन.

अँटी व्हायरस बरोबर अजून काही सॉफ्टवेअर्स जरूर वापरावीत.
१. RemoveIT Pro - हा anti-Malware आहे. घरगुती वापरासाठी फुकट उपलब्ध आहे. इथे पहा
२. Anti-trojan -ट्रोजन आपल्या काँप्यूटरमध्ये हेराचे काम करून आपली माहिती बाहेर पाठवतात. ट्रोजनकाढण्यासाठी हे सॉफ्टवेअर वापरावे. अशी अजून सॉफ्टवेअर आहेत. त्याबददल नंतर कधीतरी.
३. RRT - Remove Restrictions Tool - इथे पहा - जेव्हा व्हायरसमुळे task manager, folder options, registry editor वगैरे बंद होतात तेव्हा ते पुन्हा चालू करण्यासाठी हे टूल मदत करू शकते.

काही टिप्स
१. कोणताही अँटीव्हायरस पूर्ण संरक्षणाची खात्री देत नाही, आपण काळजी घेणे हे गरजेचे आहे.
२. जेव्हा अँटीव्हायरस काहीही report देइल तेव्हा तो पूर्ण वाचा. न बघता OK करू नका.
३. अँटीव्हायरस हे precautionary measure आहे. काहीवेळा व्हायरस infect झाल्या नंतर अँटीव्हायरस install होऊ शकत नाहीत.
४. केवळ अँटीव्हायरस असून भागत नाही. त्याला वेळच्या वेळी अपडेट करा, आणि full system scan महिन्यातून एकदा तर कराच.
५. पायरेटेड अँटीव्हायरस (किंवा कोणतेही सॉफ्टवेअर) वापरू नका. हा गुन्हा आहेच तसेच ते सॉफ्टवेअर पूर्णपणे काम करेल याची खात्री नसते.
६. फुकट मिळणारे सर्व अँटीव्हायरस चांगले असतात असे नाही. (मी अँटीव्हायरसची तुलना पहा)
७. बाहेरील storage media जोडतांना, ते स्कॅन करून घ्या.
८. Paid अँटीव्हायरस घेण्याअगोदर त्याचे DEMO version, डाऊनलोड करून वापरून पहा