Open Source Software हे आहे तरी काय?

Open source ( खुली साधने)  म्हणजे उत्पादन व विकासातील अशी प्रक्रिया ज्याने आपण पुर्ण झालेल्या उत्पादनातील घटकांना मिळवू शकतो . 

म्हणजे ?

आपण जे काही तयार वा लिहिले आहे ,ते कोणीलाही मुक्तपणे वापरता येणे. open source हे फ़ार लोकप्रिय साधन आहे.त्याला जगात वेगवेगळे लोक वेगवेगळे नाव वापरतात. Open source ची सुरुवात कुठे व कशी झाली हे सांगणे कठिणच आहे.परंतु चारचाकी च्या अधिकारांवरुन भांडणे झाली व मुक्त साधने याचा प्रचार झाला. Open source हे फ़ार मोठ्या क्षेत्रात पसरलं आहे. ते तंत्रज्ञान ,शेती ,समाज , राजकारण ,अर्थाशास्त्र ,शिक्षण इंथपासुन ते कला ,नवसंशोधन , ओषधी क्षेत्र इ. पर्यान्त पसरले आहे.

या सर्वावर लिहणे शक्य नाही. तो या लेखाचा उद्देशही नाही. आपण यातील फ़क्त Open Source Software याचा विचार करु.
Open source software (OSS) म्हणजे असे software ज्याचा आपण फ़क्त उपयोगच नाही तर, त्यात बदल घडवणे , बदविलेले software चा प्रचार करणे इ. येत. OSS  ला Free software moment या सामाजिक चळवळीमुळे चालना मिळाली. Free software चळवळ १९८३ मधे Richard Stallman यांच्या पुढाकाराने सुरु झाली. या चळवळतूनच “open source”,”software libre”  या शब्दाचा उगम झाला.

Richard Stallman

Richard Stallman यांनी आताची लोकप्रीय GNU Project  ची स्थापना केली. GNU Project  प्रोजेक्ट मधुनच  GNU operationg system ची सुरुवात झाली.यातूनच GNU OS जन्माला आली. FOSS ( Free and Open source Software ) हा शब्द आता internet  वर वांरवार वापरला जातो.याचा अर्थ जे software आहे ते मुक्त व खुले दोन्ही आहे.

“भारत सरकारने  C-DAC Chennai and Anna University, Chennai द्वारा संचालित FOSS साधन केन्द उभे केले आहे. त्याची एक Node (टप्पा)  VJTI College,Mumbai  येथे आहे .”

फ़रक -

Free software व Open Software हे दोन वेगवेगळे प्रकार आहेत. काही  FreeSoftware च्या अटी   OpenSoftware मान्य करत नाही तर OpenSoftware काही च्या अटी FreeSoftware  मान्य करत नाही.

” जवळजवळ सर्व OpenSoftware हे मुक्त आहे व सर्व FreeSoftware हे खुले आहेत.”
-Free Software Foundation

(माहिती पाहण्यासाठी  icon  वर  click  करा.)

गरज-

सुरवातीला software हे मुक्त होते. लोक तस्याप्रकारे काम करत. पण, IBM, Microsoft इ. कंपन्यामुळे जे मुक्त software होते ते विकले जावू लागले. प्रत्येकाला तेच software तेवढ्याच किंमतीला घ्यावे लागत. त्यातूनच ही चळवळ उभी राहिली. ती आता भारतात ही पोचली आहे. महाराष्ट्र शासनाने Microsoft सोबत केलेल्या कराराविरोधात free software foundation of india लढा लढत आहे.

काही लोकप्रिय Open Source –

http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_free_and_open_source_software_packages

काही उपयुक्त Softwares -

१. इंटरनेट पाहण्यासाठी सुरक्षित Browser .

Mozilla FireFox -

हे Browser मराठीतही उपलब्ध आहे. येथे जा. 
http://www.mozilla.com/en-US/firefox/all.html

२. व्हिडियो बघण्यासाठी फ़ार उत्तम आहेत. .
VLC Player

Media Player Classic

३. open-source office याचा उपयोग आपण रिपोर्ट word processing, spreadsheets, presentations, graphics, databases  इं साठी करु शकता.

४. Operating system download.

५.ग्राफ़िक्स/फ़ोटो संपादनासाठी -
अ.  Photos.                                                                                                                           

ब. Graphics.

६. E-mail

७.3D Graphics and Modeling

आपल्याला हा लेख कसा वाटला हे जरुर कळवा. सुचना असतील त्या बिनधास्त लिहा.